Ο μοναδικός ίσως χώρος που λειτουργεί σε μεγάλο βαθμό όπως και πριν 50 χρόνια, είναι το σχολείο.
Μέχρι σήμερα τα σχολεία προσπαθούσαν να γεμίσουν το σκεύος.
Στο σύγχρονο σχολείο:
Οι μαθητές συμμετέχουν.
Ο δάσκαλος ενεργεί ως διευκολυντής και ενορχηστρωτής.
Τα βασικά βήματα για την αληθινή μάθηση
1. Η καλύτερη κατάσταση μάθησης- φυσικό-ψυχολογικό περιβάλλον.
2. Σύνδεση με τα προηγούμενα.
3. Δώσε τη συνολική εικόνα.
4. Καθόρισε τους στόχους.
5. Ποικιλομορφία στην παρουσίαση – Ενεργοποίηση των μαθητών.
6. Παρουσίαση από τους ίδιους τους μαθητές. Μαθητές δάσκαλοι.
7. Τακτικές επαναλήψεις.
1. Η καλύτερη κατάσταση μάθησης
(α) Τοποθέτησε στην τάξη φρέσκα λουλούδια.
(β) Χρησιμοποίησε χρωματιστές αφίσες για τα κύρια σημεία του μαθήματος.
(γ) Χρησιμοποίησε κατάλληλη μουσική για να δημιουργήσεις μια ευχάριστη ψυχική διάθεση.
(δ) Χρησιμοποίησε πολύχρωμα πόστερ.
(ε) Δώστε ένα θετικό μήνυμα στα παιδιά, με ένα αστείο ή ένα χαμόγελο.
(ζ) Γενικά, δημιούργησε μια θετική ατμόσφαιρα που να καλωσορίζει τα παιδιά.
2. Σύνδεση με τα προηγούμενα
(α) Χρησιμοποίησε νοητικούς χάρτες( mind maps) για να συνδέσεις με τα προηγούμενα, τις νέες πληροφορίες.
(β) Κάνε μια γρήγορη επανάληψη των βασικών στοιχείων που χρειάζεται να ανακαλέσουν οι μαθητές. Αυτό θα βοηθήσει στη σύνδεση του νέου μαθήματος με το προηγούμενο.
3. Δώσε τη συνολική εικόνα
(α) Κάνε μια γενική επισκόπηση, σαν την εικόνα ενός παζλ, ώστε τα επιμέρους κομμάτια να μπορούν να τοποθετηθούν στη θέση τους.
(β) Χρησιμοποίησε νοητικούς χάρτες, όπου παρουσιάζονται οι κύριοι κλάδοι, με όλα τα βασικά σημεία.
(γ) Οι μαθητές είναι καλά να ενθαρρύνονται να απεικονίζουν νοερά τη συνολική εικόνα, ώστε να κατανοούν τι θα ακολουθήσει.
(δ) Δώστε τους βασικούς τίτλους των κεφαλαίων που θα διδαχθούν με σύντομες και απλοποιημένες εξηγήσεις, ώστε να σχηματίσουν μια συνολική εικόνα του θέματος.
4. Καθορισμός στόχων
(α) Ενθαρρύνετε τους μαθητές να καθορίζουν μόνοι τους(ή να νομίζουν ότι καθορίζουν μόνοι τους) τους στόχους. Σίγουρα θα προσπαθήσουν περισσότερο να πετύχουν τους προσωπικούς τους στόχους.
(β) Οι μαθητές μπορούν σε ζευγάρια, να πουν ο ένας προς τον άλλο, τι συγκεκριμένο ελπίζουν να κερδίσουν από το μάθημα.
(γ) Μια άλλη μέθοδος, είναι να ενθαρρύνετε τους μαθητές να σκεφτούν πού και πώς θα χρησιμοποιήσουν τη νέα γνώση στο μέλλον.
5. Ενεργοποίηση των μαθητών – Ποικιλομορφία στην παρουσίαση
(α) Η παρουσίαση θα πρέπει να βοηθά την ενεργοποίηση όσο το δυνατό περισσότερων αισθήσεων. Π.χ. χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή και κατάλληλου λογισμικού, χρήση πολυμέσων. – Οπτική, Ακουστική και κιναισθητική παρουσίαση.
(β) Χωρίστε τους μαθητές σε ομάδες.
(γ) Οι μαθητές θα πρέπει να συζητούν μεταξύ τους.
(δ) Δώστε συγκεκριμένη εργασία για τον κάθε μαθητή και συγκεκριμένο ρόλο, ο οποίος θα αλλάζει σε τακτά χρονικά διαστήματα.
(ε) Χρησιμοποιήστε πολλά παραδείγματα(από την καθημερινή ζωή), πρακτική εξάσκηση και κάνε το μαθητή να νοιώθει ότι είναι χρήσιμος.
(ζ) Χρησιμοποιήστε ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής.
(η) Δώστε φύλλα εργασίας με απλές, σαφείς και συγκεκριμένες εργασίες στην τάξη.
6. Παρουσίαση από τους μαθητές
(α) Οι μαθητές θα πρέπει να κάνουν τις παρουσιάσεις τους, ένα ατομο από κάθε ομάδα(διαφορετικό την επόμενη φορά) δίνοντας τα κύρια σημεία ή απαντήσεις σε ερωτήσεις που έχετε δώσει.
(β) Οι μαθητές μπορούν να εργαστούν ανά ζευγάρια, όπου ο ένας θα γίνεται δάσκαλος. Στη συνέχια αλλάζουν ρόλους.
(γ) Ενθαρρύνεται τους μαθητές στις παρουσιάσεις τους να χρησιμοποιούν νοητικούς χάρτες. Έτσι έχουν έτοιμο ένα βασικό εργαλείο για επανάληψη.
7. Τακτικές επαναλήψεις
(α) Βοηθήστε τους μαθητές να χρησιμοποιούν τους νοητικούς χάρτες, ή τις υπογραμμίσεις που έχουν κάνει στο βιβλίο.
(β) Οι επαναλήψεις θα πρέπει να γίνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Η πρώτη θα πρέπει να γίνει απαραίτητα δέκα λεπτά μετά τη μελέτη.
Προσπαθήστε να γίνει συνήθεια στους μαθητές, μόλις τελειώσουν τη μελέτη μιας ενότητας, να αφιερώνουν περίπου πέντε λεπτά για μια σύντομη επανάληψη.
Η επόμενη επανάληψη θα πρέπει να γίνεται σε 24 περίπου ώρες.
(γ) Αφιερώνετε πάντοτε τα τελευταία πέντε λεπτά του μαθήματος για επανάληψη των βασικών σημείων που έχουν εξεταστεί στην τάξη.
(δ)Ζητήστε από τους μαθητές, στο τέλος του μαθήματος, να γράψουν δύο προτάσεις που να συνοψίζουν τα δύο κύρια σημεία που έμαθαν.
Χαρακτηριστικά της αληθινής μάθησης
Οδηγός ταχυμάθησης
Μαθαίνω πώς να μαθαίνω – Οι μαθητές θα πρέπει να γνωρίζουν τεχνικές ώστε να μαθαίνουν ευκολότερα, βαθύτερα και αποδοτικότερα.
Πώς μαθαίνουμε καλύτερα:
(α) Μαθαίνουμε:
10% από αυτά που διαβάζουμε.
20% από αυτά που ακούμε.
30% από αυτά που βλέπουμε.
50% από αυτά που βλέπουμε και ακούμε.
75% από αυτά που λέμε.
90% από αυτά που λέμε και κάνουμε.
(β) Συστηματική επανάληψη – Η επανάληψη θα πρέπει να γίνεται:
10 λεπτά μετά τη μελέτη (1η)
σε 24 ώρες (2η)
σε μια βδομάδα (3η)
σε ένα μήνα (4η)
(γ) Η χρήση νοητικών χαρτών βοηθά στα μέγιστα την ανάκληση πληροφοριών.
Η χρήση σύντομων σημειώσεων(λέξεων κλειδιά) ή οι υπογραμμίσεις με διαφορετικά χρώματα, βοηθούν τον εγκέφαλο να θυμάται.
(δ) Είναι σημαντικό οι μαθητές να γνωρίσουν τις δυνατότητες του εκπληκτικού τους εγκέφαλου.
¨Ο εγκέφαλός μας είναι σαν ένα γίγαντα που κοιμάται¨.
(ε) Έχει αποδειχθεί ότι ο άνθρωπος θυμάται πιο εύκολα τις πληροφορίες στην αρχή, στο τέλος και όποια παραδείγματα ξεχώρισαν και τους κέντρισαν τη φαντασία. Θα πρέπει λοιπόν στην τάξη να κάνουμε τακτικές αλλαγές κατάστασης, ώστε να έχουμε πολλά σημεία αρχής και τέλους.
< ομιλία μαθητή.Οι μαθητές να ακούνε, να ομιλούν, να δρούν, να γράφουν, να κάνουν ομαδικές συζητήσεις, να βλέπουν μια σύντομη παρουσίαση στον Η/Υ κ.τ.λ.
Διάταξη τάξης – Ομάδες.
Χρήση νοητικών χαρτών για επανάληψη και σύνδεση με τις ήδη υπάρχουσες γνώσεις.
Κατανόηση των απεριόριστων δυνατοτήτων μάθησης.(100,000,000,000).
Ανάπτυξη αυτοπεποίθησης από τους μαθητές - ενθαρρύνσεις έναντι απονθαρύνσεων.
Χρήση οπτικών και ακουστικών μέσων καθώς και κίνησης για βαθύτερη κατανόηση.
Ομιλία καθηγητή
7. Πολλαπλές νοημοσύνες
Γλωσσική νοημοσύνη – Ποιητές, μυθιστοριογράφοι.
Λογικο-μαθηματική νοημοσύνη – Μηχανικοί, Μαθηματικοί.
Οπτικο-χωρική νοημοσύνη – Ζωγράφοι.
Μουσική νοημοσύνη – Mozart.
Σωματο-κιναισθητική νοημοσύνη – Σταρ του μπάσκετμπολ.
Διαπροσωπική ή κοινωνική νοημοσύνη
– Τηλεπαρουσιαστές, δάσκαλοι.
Ενδοπροσωπική ή διαισθητική νοημοσύνη - Πλάτωνας
Αλληλομάθηση – Μαθητές δάσκαλοι
Χρήση ιδεοθύελλας (brainstorming)
Ανάπτυξη δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων από τους μαθητές
Κατανόηση του προβλήματος.
Παραγωγή ιδεών.
Σχέδιο δράσης.
Μέθοδος επίλυσης προβλημάτων
Τι πληροφορίες έχω; Χρειάζομαι άλλες; Πού και πώς θα τις βρω;
Ποίοι είναι οι στόχοι μου; Πού θέλω να πάω;
Καταγραφή των μεθόδων επίλυσης.
Νέες ιδέες για επίλυση.
Ποια είναι η καλύτερη λύση;
Η προτεινόμενη λύση θα δουλέψει;
Έχουμε πετύχει το στόχο μας;
¨ Για να μάθεις οτιδήποτε γρήγορα και αποτελεσματικά πρέπει να το δεις, να το ακούσεις και να το αγγίξεις¨.
"Tony Stockwell"
ΟΜΑΔΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
Προϋποθέσεις για τη λειτουργία των ομάδων.
(α) Δεξιότητες του εκπαιδευτικού.
(β) Καταλληλότητα της αίθουσας διδασκαλίας.
(γ) Επάρκεια διδακτικών μέσων.
(δ) Συμφωνία για ομαδική εργασία.
Πορεία της ομαδοκεντρικής διδασκαλίας
Α. Προσανατολισμός των παιδιών προς το θέμα
Επαφή των παιδιών με το νέο γνωστικό αντικείμενο.
Διατύπωση του θέματος.
Καθορισμός τρόπου εργασίας.
Χωρισμός σε ομάδες.
Β. Επεξεργασία του θέματος από τις ομάδες
Ανάληψη ρόλων από τα μέλη.
Συνεργατική επεξεργασία του θέματος.
Οργάνωση των αποτελεσμάτων κάθε ομάδας.
Γ. Συνοψίσει των αποτελεσμάτων των ομάδων από την τάξη
Παρουσίαση των αποτελεσμάτων κάθε ομάδας.
Συνοπτική συζήτησή τους.
Ανακεφαλαίωση των αποτελεσμάτων.
Δ. Αξιολόγηση της ομαδικής εργασίας.
Αξιολόγηση της ατομικής προσπάθειας.
Αξιολόγηση της ομαδικής εργασίας.
Αξιολόγηση της διαδικασίας.
Μέθοδοι ομαδοποίησης των μαθητών
Με βάση τις μαθησιακές ικανότητες των παιδιών (Ομοιογενείς ομάδες)
Με βάση τις φιλικές σχέσεις των παιδιών.
Με βάση τον τυχαίο διαχωρισμό.
Με βάση τα ενδιαφέροντά τους.